Haberi olan herkesin merakla beklediği CERN de yapılan deneylerden en büyüğü CMS deneyinde Tek JET ile Karanlık madde ve Yeni Boyut araştırmaları son alınan veriler (19.5 1/fb ) ile tamamlandı.
Sonuç olarak şu anda karanlık madde olduğuna inandığımız yada yeni boyut olması gerekliliğini ortaya koyacak hiç bir bulguya rastlanamadı.
Söylemesi çok kolay görünsede araştırmanın sadece veri analizi 10 kişilik bir grup ve önceki tecrübeler (hazır yazılım ve dökümanlar) ile 1 yıldan fazla sürdü.
Şimdi isterseniz biraz analizin detaylarından bahsedeyim ve neden bu kadar önemli bir analiz olduğu üzerinde durayım.
İlk olarak yazıda çok kez karşılacağınız JET lafının uçaklarla hiç bir alakası olmadığını söyleyerek başlamak istiyorum. Yüksek enerji fiziğinde JET, hızlanarak çarpışan elektron yada proton demetlerinin çarpışma sonucu oluşturduğu parçacık gruplarına verilen isimdir. Bu gruplar değişik algoritmalara göre değişebilir ama temel olarak bütün algoritmaların amacı parçacıkları gruplayıp analiz yapmayı kolaylaştıracak temiz veriler oluşturmaktır.
JET'in yüksek enerji fiziğinden önemi şüphesiz tartışılmaz ama bunu kısaca özetlemek gerekirse JET olmadan yapılacak araştırmalar samanlıkta iğne aramak kadar zor olacaktır belkide daha zor.
Neyse gelelim Tek Jet araştırmalarına, tek-Jet araştırmaları teorik olarak çarpışan iki parçacığın oluşturduğu tek bir parçacık grubu ile bunu enerji olarak dengeleyen karanlık madde yada varlığını henüz kanıtlayamadığımız ekstra boyutlara kaçan parçacık ile özetlenebilir. Fakat her şey teorik düşünülen kadar kolay deneye dönüştürülemediği için tek jet gözlemlemek çok kolay olmamaktadır.
Öncelikle parçacıkları kafa kafaya çarpıştırmak çok kolay bir iş değil hele ki bu elektron yada proton olunca çok daha zor o yüzden bu iş milyonlarca parçacık içeren demetler halinde yapıp içlerinden çarpışabilme ihtimali olanlar üzerinde düşünülüyor. Bu demetler çarpışınca ayrıca çarpışmadan önce vaya sonra radyasyon yayabiliyor bu yüzden bu radyasyonun oluşturduğu yeni parçacık grupları JET ailemize katılabiliyor. Sonuç olarak Tek JET araştırmalarında 100% tek JET gözlemeyi bekleyemeyiz. Şekil-1 de son alınan deneyde gözlemlenen JET sayısı olay sayısı ile ilişkilendirilerek verilmiştir
Öncelikle parçacıkları kafa kafaya çarpıştırmak çok kolay bir iş değil hele ki bu elektron yada proton olunca çok daha zor o yüzden bu iş milyonlarca parçacık içeren demetler halinde yapıp içlerinden çarpışabilme ihtimali olanlar üzerinde düşünülüyor. Bu demetler çarpışınca ayrıca çarpışmadan önce vaya sonra radyasyon yayabiliyor bu yüzden bu radyasyonun oluşturduğu yeni parçacık grupları JET ailemize katılabiliyor. Sonuç olarak Tek JET araştırmalarında 100% tek JET gözlemeyi bekleyemeyiz. Şekil-1 de son alınan deneyde gözlemlenen JET sayısı olay sayısı ile ilişkilendirilerek verilmiştir
Siyah iri noktalar CMS deneyinden alınan gerçek veriler, diger reklerdeki veriler ise gözlemeyi beklediğimiz bildiğimiz fizik olaylarıdır. Görüldüğü gibi deneyden alınan veriler ile gözlemeyi beklediğimiz veriler bire bir uyum içindedir. Buda bize ortada yeni bir fizik olayının olmadığını hızlıca söyleyebilir. Tabiki bu kadar kolay değil ama bu düşünce çok ta yanlış değiltir çünkü eğer bilmediğimiz bir fizik olayı gözlemleseydik yani karanlık madde yada eksta boyut o zaman beklediğimiz olay ile gözlemlediğimiz olay arasında bir uyumsuzluk olacaktı çünkü bildiğimiz fizik içinde karanlık madde yada ekstra boyut yok.
Neyse ben lafı daha fazla uzatmayıp sizlere son alınan bir kaç tek jet olayı gösterip blog'umun bu bölümüne son vereyim.
Neyse ben lafı daha fazla uzatmayıp sizlere son alınan bir kaç tek jet olayı gösterip blog'umun bu bölümüne son vereyim.
No comments:
Post a Comment